សន្តិសុខ

ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកនិយាយថាអ៊ីរ៉ង់បានបាញ់មីស៊ីលផ្លោងច្រើនជាងរាប់សិប គ្រាប់សំដៅទៅលើកម្លាំងយោធានិងសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកនៅអ៊ីរ៉ាក់។ ឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់និយាយថាវាជាការសងសឹកចំពោះការសម្លាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើមេបញ្ជាការយោធាកំពូលរបស់ខ្លួនគឺលោក Qassem Soleimani។ មន្ទីរបញ្ចកោណនិយាយថាការវាយប្រហារត្រូវបានធ្វើឡើងនៅម៉ោងប្រហែល ១ និង ៣០ នាទីព្រឹកម៉ោងក្នុងស្រុក។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Fars របស់អ៊ីរ៉ង់ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ចេញវីដេអូរយៈពេល ៣ នាទីដែលបង្ហាញថាមីស៊ីលកំពុងត្រូវបានបាញ់ផ្លោង។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់និយាយថាក្រុមឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីស្លាមរបស់ប្រទេសបានបាញ់មីស៊ីលទៅកាន់មូលដ្ឋានអាកាស Ain al-Assad នៅភាគខាងលិចអ៊ីរ៉ាក់ជាទីដែលទាហានអាមេរិកកំពុងឈរជើង។ វានិយាយថាប្រតិបត្តិការនេះត្រូវបានគេហៅថា "Martyr Soleimani"។ មន្ទីរបញ្ចកោណនិយាយថាមូលដ្ឋានមួយទៀតនៅ Arbil ក៏ជាគោលដៅផងដែរ។ គេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថាតើមានអ្នកស្លាប់និងរបួសទេ ហើយទំហំនៃការខូចខាតក៏មិនទាន់ដឹងដែរ៕    

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់បាននិយាយថាយន្ដហោះដឹកអ្នកដំណើរមួយគ្រឿងដែលដឹកមនុស្សប្រមាណ ១៨០ នាក់បានធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅរដ្ឋធានីគីវរបស់អ៊ុយក្រែនបានធ្លាក់នៅរដ្ឋធានីតេអេរ៉ង់របស់អ៊ីរ៉ង់។ មន្ត្រីពន្លត់អគ្គិភ័យក្នុងតំបន់និយាយថាគ្មានអ្នកនៅរស់រានមានជីវិតទេ។ ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍អន្តរជាតិអ៊ុយក្រែនអ៊ែរឡាញប៊ូអ៊ីញ ៧៣៧-៨០០ ត្រូវបានរាយការណ៍ថាបានធ្លាក់ចុះភ្លាមៗបន្ទាប់ពីហោះចេញពីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ Imam Khomeini នៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ។ យន្តហោះដឹកអ្នកដំណើរ ១៦៧ នាក់និងនាវិក ៩ នាក់។ មន្ត្រីពន្លត់អគ្គិភ័យក្នុងតំបន់បានប្រាប់ទូរទស្សន៍រដ្ឋថាបន្ទាប់ពីអគ្គិភ័យបានកើតឡើងអ្នកជួយសង្គ្រោះបានស្វែងរកអ្នកនៅរស់ប៉ុន្តែរកមិនឃើញ។ មន្ត្រីទំនាក់ទំនងសាធារណៈនៅព្រលានយន្តហោះបានប្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកថាយន្ដហោះនេះទំនងជាបានធ្លាក់ចុះដោយសារបញ្ហាម៉ាស៊ីនប៉ុន្តែមូលហេតុផ្លូវការនៃការធ្លាក់នេះនៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ៕

មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់នៃកងឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហារតាមអាកាសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅលើរដ្ឋធានីបាដាដរបស់អ៊ីរ៉ាក់។ ទូរទស្សន៍រដ្ឋអ៊ីរ៉ាក់បានរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃសុក្រថាឧត្តមសេនីយ៍ Qassem Soleimani ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហារទៅលើក្បួនរថយន្តរបស់គាត់នៅជិតអាកាសយានដ្ឋានបាដាដ។ ក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនៅល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះដោយនិយាយថា “តាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់ប្រធានាធិបតី យោធាសហរដ្ឋអាមេរិកបានចាត់វិធានការការពារដ៏ប្រាកដប្រជាដើម្បីការពារមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្រៅប្រទេសដោយសម្លាប់ Qassem Soleimani”។ លោក Soleimani ជាមេបញ្ជាការនៃកងវរសេនា Quds Force ដែលជាកងកំលាំងពិសេសនៅក្នុងអង្គភាពឆ្មាំបដិវត្តអ៊ីស្លាមដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រតិបត្តិការយោធាទឹកដីក្រៅប្រទេសរបស់អ៊ីរ៉ង់។មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់អ៊ីរ៉ង់ លោក Ayatollah Ali Khamenei បានស្នើឱ្យមានវិធានការសងសឹកប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។លោក Khamenei បាននិយាយនៅថ្ងៃសុក្រនេះថាការធ្វើឃាតលោកឧត្តមសេនីយ៍ Soleimani នឹងបង្កើនកម្លាំងទ្វេដងនៃការតស៊ូប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។ គាត់ក៏បាននិយាយផងដែរថា "ការសងសឹកដ៏ខ្លាំងកំពុងរង់ចាំអ្នកដែលបានសម្លាប់...

សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងដាក់ពង្រាយទាហានប្រមាណ ៣.០០០ នាក់បន្ថែមទៀតទៅកាន់មជ្ឈឹមបូព៌ាជាវិធានការបង្ការទុកជាមុនដើម្បីឆ្លើយតបនឹងព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗនៅក្នុងតំបន់។ ក្រសួងការពារជាតិបានបង្ហើបឲ្យដឹង នៅថ្ងៃសុក្រនេះថាកម្លាំងឆ្លើយតបភ្លាមៗនៃកងពលអាកាសទី ៨២ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ Fort Bragg រដ្ឋ North Carolina នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅកូវ៉ែត។ មន្ទីរប៉ង់តាហ្គោនបាននិយាយកាលពីមុនថាទាហានប្រមាណ ៧៥០ នាក់នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅតំបន់នោះភ្លាមៗខណៈដែលបាតុកម្មដែលផ្តោតលើស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងបាកដាដបានផ្ទុះអំពើហិង្សា។ ក្រសួងបាននិយាយថាបុគ្គលិកជាច្រើននឹងត្រូវបញ្ជូនទៅក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខ។រដ្ឋបាលអាមេរិករបស់ប្រធានាធិបតីដូណាល់ត្រាំបានបញ្ជូនសមាជិកសេវាកម្មអាមេរិកទៅកាន់មជ្ឈឹមបូព៌ាម្តងហើយម្តងទៀតចាប់តាំងពីខែឧសភាឆ្នាំមុនដោយលើកឡើងពីការគំរាមកំហែងពីអ៊ីរ៉ង់។ ចំនួនសរុបមានប្រហែល ១៤.០០០ នាក់។ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថាកងទ័ពបន្ថែមអាចនឹងជំរុញភាពតានតឹង ដែលតានតឹងរវាងអាមេរិកនិងអ៊ីរ៉ង់៕  

រថយន្តផ្ទុកគ្រឿងផ្ទុះបានផ្ទុះឡើងនៅរដ្ឋធានី Mogadishu របស់ប្រទេសសូម៉ាលីកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ដោយបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៧០ នាក់។ ការផ្ទុះនេះបានកើតឡើងនៅចំណុចត្រួតពិនិត្យមួយនៅលើផ្លូវក្បែរអាគាររដ្ឋាភិបាល។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានបានដកស្រង់សម្តីមន្ត្រីសង្គ្រោះបន្ទាន់ម្នាក់ដោយនិយាយថារហូតមកដល់ពេលនេះមនុស្ស ៧៦ នាក់ត្រូវបានគេអះអាងថាស្លាប់ហើយជាង ៥០ នាក់ផ្សេងទៀតបានរងរបួស។ អ្នកស្លាប់រួមមានទាំងនិស្សិតនិងជនជាតិទួរគី ២ នាក់។ ចំនួនអ្នកស្លាប់និងរបួសអាចកើនឡើងថែមទៀត។ គ្មាននរណាម្នាក់អះអាងទទួលខុសត្រូវឡើយ។ សន្តិសុខកាន់តែអាក្រក់នៅប្រទេសសូម៉ាលីដោយសារការវាយប្រហាររបស់ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធអ៊ីស្លាមដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយ Al-Qaeda គឺ Al-Shabab លើគោលដៅដែលរួមមានស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលនិងសណ្ឋាគារ៕

មេដឹកនាំរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនបានព្រមព្រៀងអនុវត្តបទឈប់បាញ់ពេញលេញនៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែននៅដំណាច់ឆ្នាំ។ កិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានសម្រេចនៅថ្ងៃច័ន្ទនៅទីក្រុងប៉ារីសក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងប្រទេសទាំងពីរបូកបារាំងនិងអាល្លឺម៉ង់។ មេដឹកនាំទាំងនោះបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយថាអ៊ុយក្រែននិងក្រុមបំបែកខ្លួននិយមគាំទ្រដោយទី្រក្រុងម៉ូស្គូនឹងអនុវត្តបទឈប់បាញ់និងជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទណ្ឌិតទាំងអស់ចេញពីជម្លោះនៅចុងឆ្នាំ ២០១៩។ ភាគីទាំងពីរបានប្រយុទ្ធគ្នានៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែនអស់រយៈពេលជាង ៥ ឆ្នាំមកហើយ។ មនុស្សប្រហែល ១៣.០០០ នាក់បានស្លាប់នៅក្នុងជម្លោះនេះ។ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក Emmanuel Macron បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថាកិច្ចពិភាក្សាបានទទួលផ្លែផ្កា។ លោកបាននិយាយថាបណ្តាប្រទេសនានាបានធ្វើឱ្យមានការរីកចម្រើននៅក្នុងតំបន់ដែលមានបញ្ហាជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ទោះយ៉ាងណា ជាក់ស្តែងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនបានបរាជ័យក្នុងការផ្សារភ្ជាប់ភាពមិនស្របគ្នារបស់ពួកគេលើស្ថានភាពនៃភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក​ Vladimir Putin បាននិយាយថាអ៊ុយក្រែនគួរតែផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួននិងផ្តល់ឱ្យតំបន់នេះនូវកម្រិតស្វ័យភាពខ្ពស់។ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Volodymyr Zelenskyy បាននិយាយថាប្រទេសរបស់លោកនឹងមិនក្លាយជាសហព័ន្ធរដ្ឋទេ។ លោកបាននិយាយថានេះជាគោលការណ៍ដែលលោកនឹងមិនផ្លាស់ប្តូរទេ៕  

កងទ័ពអាកាសឈីលីនិយាយថាខ្លួនបានបាត់ការទាក់ទងជាមួយយន្ដហោះយោធាដឹកមនុស្ស ៣៨ នាក់ទៅកាន់មូលដ្ឋានរបស់ប្រទេសនៅអង់តាក់ទិក។ យោធាបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថាយន្តហោះដឹកជញ្ជូន C-130 Hercules មានសមាជិកនាវិក ១៧ នាក់និងអ្នកដំណើរ ២១ នាក់នៅលើយន្តហោះរួមទាំងជនស៊ីវិលមកពីក្រុមហ៊ុននិងសាកលវិទ្យាល័យមួយ។ ពួកគេកំពុងធ្វើដំណើរទៅបំពេញភារកិច្ចផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈដូចជាការបញ្ជូនស្បៀងអាហារទៅកាន់មូលដ្ឋានទ័ពឈីលី។ យន្តហោះបានហោះចេញពីអាកាសយានដ្ឋានមួយនៅភាគខាងត្បូងទីក្រុង Punta Arenas នៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ។ ប្រហែលមួយម៉ោងក្រោយមក យោធាបានបាត់ការទាក់ទងជាមួយវា។ យោធាឈីលីបានបង្កើតក្រុមរុករកនិងជួយសង្គ្រោះដើម្បីស្វែងរកអ្នកបាត់ខ្លួនទាំងនោះ៕      

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកនិយាយថាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនកំពុងព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសកូរ៉េខាងត្បួងដើម្បីបញ្ចៀសការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការបញ្ចប់កតិកាសញ្ញាចែកចាយស៊ើបការណ៍ជាមួយជប៉ុន។ កូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសកាលពីខែសីហាថាខ្លួននឹងមិនបន្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខព័ត៌មានទូទៅនៃកិច្ចព្រមព្រៀងព័ត៌មានយោធាឬ GSOMIA ឡើយនៅពេលដែលវាផុតកំណត់នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា។ សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងជំរុញឱ្យកូរ៉េខាងត្បូងកុំឲ្យស្របតាមសកម្មភាពនេះដោយលើកឡើងពីផលប៉ះពាល់ជាសក្តានុពលលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយជាមួយកូរ៉េខាងជើងនិងចិន។ មន្ត្រីក្រសួងការបរទេសបាននិយាយនៅថ្ងៃសុក្រនេះថាក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនាពេលថ្មីៗនេះលោកបានជួបជាមួយសមភាគីកូរ៉េខាងត្បូងនិងបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារសំខាន់នៃការរក្សាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ មន្ត្រីរូបនោះក៏បាននិយាយផងដែរថាក្រុមគាំការងារជប៉ុននិងកូរ៉េខាងត្បូងគួរតែជួបគ្នាដើម្បីពិភាក្សាពីបញ្ហានេះនិងដោះស្រាយភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នារបស់ពួកគេហើយសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងធ្វើវាទាំងអស់ដែលអាចធ្វើបានដើម្បីសម្រួលដល់កិច្ចពិភាក្សាបែបនេះ។រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិជប៉ុន អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូងត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងនិយាយអំពីបញ្ហានេះនៅពេលពួកគេជួបគ្នានៅទីក្រុងបាងកកនៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំក្រៅផ្លូវការដែលបានបន្ថែមកិច្ចប្រជុំនៃប្រមុខការពារជាតិអាស៊ាន៕  

រដ្ឋាភិបាលហុងកុងបានបិទសាលារៀនទាំងអស់នៅលើដែនដីចាប់ពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដល់ចុងសប្តាហ៍នេះខណៈក្រុមអ្នកតវ៉ានៅតែបន្តរំខានចរាចរណ៍នៅលើដែនដីនេះ។ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍រដ្ឋាភិបាលបានបិទសាលាមត្តេយ្យដល់សាកលវិទ្យាល័យដោយលើកឡើងពីហេតុផលសុវត្ថិភាព។ ដែនដីនេះនៅក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះត្រូវបានរំខានដោយការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងប៉ូលិសនិងនិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យក៏ដូចជាការរំខានចរាចរណ៍ដែលបង្កឡើងដោយក្រុមអ្នកតវ៉ា។ បរិវេណនៃសាកលវិទ្យាល័យហុងកុងដែលជាតំបន់ល្បីល្បាញមួយក្នុងចំណោមដែនដីមានភាពស្ងប់ស្ងាត់បន្ទាប់ពីសាលាបានប្រាប់និស្សិតកុំឲ្យមករៀន។ របងនិងរនាំងនៅតែមាននៅតាមដងផ្លូវក្បែរៗ ជាកន្លែងដែលនិស្សិតកំពុងឃ្លាំមើលការឆ្មក់ចូលរបស់ប៉ូលិសខណៈដែលខ្លះទៀតបានប្រើជំពាមឬស្សី។ និស្សិតស្រីម្នាក់បានស្តីបន្ទោសស្ថានការណ៍លើរដ្ឋាភិបាលដែលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ស្តាប់សំលេងរបស់ពលរដ្ឋ។ នាងបាននិយាយថាវាចាំបាច់ក្នុងការបន្តការតវ៉ាសម្រាប់ពេលនេះជាជាងការសិក្សា។ រហូតមកដល់ពេលនេះនៅមិនទាន់មានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងប៉ូលិសនិងយុវជននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែសេវាកម្មរថយន្តក្រុងនិងរថភ្លើងក្រោមដីមួយចំនួនត្រូវបានផ្អាកបន្ទាប់ពីប្រតិបត្តិការរបស់ពួកវាត្រូវបានរំខានដោយក្រុមអ្នកតវ៉ា។ នៅប្រជុំជនខណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុរបស់ហុងកុងប្រជាពលរដ្ឋបានប្រមូលផ្តុំគ្នាម្តងទៀតដោយស្រែកពាក្យស្លោកដូចជា “ប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាព”។ រដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញសញ្ញាថាខ្លួនបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីបង្កើនការបង្ក្រាបរបស់ខ្លួនប៉ុន្តែភាពចលាចលនេះមិនបានបង្ហាញសញ្ញាបញ្ចប់ទេ៕    

ប៉ូលិសនិងអាជ្ញាធរអគ្គីភ័យសង្ស័យថាអគ្គីភ័យកាលពីសប្តាហ៍មុនដែលបានបំផ្លាញប្រាសាទ Shuri នៅខេត្ត Okinawa ភាគខាងត្បូងប្រទេសជប៉ុនគឺបណ្តាលមកពីទុស្សេខ្សែភ្លើង។ អគ្គីភ័យនេះបានបំផ្លាញសំណង់សំខាន់ៗនៅតំបន់វប្បធម៌និងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ អគ្គីភ័យបានឆាបឆេះនៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នៅផ្នែកខាងជើងនៃសាលធំនៃប្រាសាទ។ ប្រភពបាននិយាយថាកាមេរ៉ាសុវត្តិភាពចំនួន ៧ នៅក្នុងសាលធំបានថត ពន្លឺភ្លើង ដែលត្រូវបានគេគិតថាបានកើតឡើងនៅពេលដែលអគ្គីភ័យបានចាប់ផ្តើមឆេះ។ ពួកគេនិយាយថាមួយសន្ទុះក្រោយមកម៉ាស៊ីនថតទាំងអស់បានអស់ថាមពលក្នុងពេលដំណាលគ្នាហើយមិនមានវីដេអូបន្ថែមទៀតទេ។ ប៉ូលិសនិងមន្រ្តីពន្លត់អគ្គីភ័យបានរកឃើញបន្ទះចែកចាយអគ្គិសនីដែលឆេះខ្លោចក្នុងកំឡុងពេលការស៊ើបអង្កេតនៅនឹងកន្លែងដែលបានចាប់ផ្តើមមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីការឆាបឆេះ។ ពួកគេនិយាយថាឧបករណ៍នេះមានការខូចខាតដែលបណ្តាលមកពីសៀគ្វី។ ក្រុមអ្នកស៊ើបអង្កេតមានគម្រោងផ្តោតលើការអង្កេតរបស់ពួកគេទៅលើតំបន់មួយនៅជិតក្រុមប្រឹក្សាចែកចាយ។ ពួកគេក៏មានគម្រោងវិភាគឧបករណ៍ដែលឆេះខ្លោចផងដែរ៕